Co nowego w prawie pracy w 2025 roku?

Rok 2025 będzie obfitować w zmiany prawa pracy istotne zarówno z perspektywy przedsiębiorców jak i zatrudnionych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.

Wzrost wynagrodzenia minimalnego

Od 1 stycznia 2025 r. płaca minimalna wzrasta do 4.666 zł brutto, co oznacza, że będzie o 366 zł wyższa w porównaniu do grudnia 2024 r. Jednocześnie, na rok 2025 przewidziana jest jedynie jednorazowa podwyżka wynagrodzenia minimalnego.

Ze wzrostem wynagrodzenia minimalnego wiąże się także m.in. wzrost dodatku za pracę w porze nocnej oraz maksymalna kwota odprawy ustawowej należnej z tytułu zwolnień grupowych. Wyższe wynagrodzenie minimalne skutkuje także wyższym odszkodowaniem z tytułu dyskryminacji lub mobbingu.

Jednocześnie od 2025 r. do 30,50 zł brutto wzrasta minimalna stawka godzinowa należna w przypadku cywilnoprawnego zatrudnienia.

Warto też pamiętać, że równolegle trwają prace nad zmianą ustawy o minimalnym wynagrodzeniu, mające na celu wdrożenie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25.10.2022, str. 33).

Dodatkowy urlop dla rodziców wcześniaków i dzieci wymagających hospitalizacji

Rodzice dzieci urodzonych przedwcześnie lub wymagających hospitalizacji będą mieli prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Uzupełniający urlop macierzyński będzie przysługiwał bezpośrednio po zakończeniu właściwego urlopu macierzyńskiego w przypadku urodzenia dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu – w maksymalnym wymiarze 15 tygodni;
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu – w maksymalnym wymiarze 8 tygodni;
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. Do 28. dnia po porodzie – w maksymalnym wymiarze 8 tygodni.

Uzupełniający urlop macierzyński będzie udzielany jednorazowo na wniosek rodzica w terminie nie krótszym niż 21 dni przed zakończeniem korzystania z urlopu macierzyńskiego. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek. Do wniosku powinno zostać dołączone zaświadczenie ze szpitala potwierdzające wystąpienie okoliczności warunkujących prawdo do uzupełaniającego urlopu macierzyńskiego i jego wysokości.

Rodzice przebywający na uzupełniającym urlopie macierzyńskim będą podlegali ochronie przed zwolnieniem analogicznie jak w przypadku właściwego urlopu macierzyńskiego. Będą również uprawnieni do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 100% podstawy wymiaru.

Nowe rozwiązania wchodzą w życie od dnia 19 marca 2025 r.

Wolna Wigilia

W dniu 1 lutego 2025 r. wejdzie w życie nowelizacja ustawy o dniach wolnych od pracy, ustanawiająca Wigilię Bożego Narodzenia dniem wolnym. Pierwsza ustawowo wolna Wigilia będzie zatem już w tym roku.

Zmiana liczby świąt wpłynie na zmianę współczynnika do obliczania ekwiwalentu za urlop. W styczniu wynosi on 20,83. Począwszy od 1 lutego wyniesie 20,75.

Wyższe dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego

Począwszy od 1 stycznia 2025 r. dofinansowanie do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych wynosić będzie:

• 2.760 zł – w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności (dotychczas 2.400 zł);
• 1.550 zł – w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (dotychczas 1.350 zł);
• 575 zł – w przypadku osób z lekkim stopniem niepełnosprawności (dotychczas 500 zł).

W przypadku osób z orzeczoną chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, całościowym zaburzeniem rozwojowym lub epilepsją oraz niewidomych, powyższe kwoty podlegają dodatkowo zwiększeniu o:

• 1.380 zł w przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności (dotychczas 1.200 zł);
• 1.035 zł w przypadku umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (dotychczas 900 zł); oraz
• 690 zł w przypadku lekkiego stopnia niepełnosprawności (dotychczas 600 zł).

Wyższe składki do ZUS

W 2025 r. składki na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących firmę i niekorzystających z preferencji (pełne składki) wyniosą 1.773,96 zł miesięcznie (z uwzględnieniem składki chorobowej, a bez składki zdrowotnej).

Dalsze zmiany

W 2025 r. należy liczyć się jeszcze z dalszymi zmianami regulacji w obszarze prawa pracy. Prace trwają m.in. nad:

• zmianą zasad legalizacji pracy cudzoziemców. Celem zmian jest przede wszystkim uproszczenie procedury w tym przedmiocie. Zgodnie z pierwotną wersją projektu nowe przepisy miały wejść w życie z początkiem tego roku. Jednak ostatecznie projekt ustawy w tym przedmiocie trafił do Sejmu dopiero na początku stycznia tego roku. Na uproszczenie procedur będzie zatem trzeba jeszcze trochę poczekać
• projektem ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia, której celem jest realizacja jednego z kamieni milowych w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) poprzez dostosowanie rozwiązań systemowych do obecnych potrzeb rynku pracy. Projekt wpłynął do Sejmu na początku stycznia
• projektem ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych, która ma przede wszystkim na celu uproszczenie procedury negocjowania treści i rejestrowania układów. Zgodnie z projektem nowe przepisy miały wejść w życie z początkiem tego roku, jednak do dnia dzisiejszego nie trafiły one jeszcze pod obrady Sejmu
• projektem zmian do Kodeksu pracy wprowadzających zasadę doliczania zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych do stażu pracy. Podobnie jak w przypadku nowych przepisów o układach zbiorowych, nowelizacja w tym zakresie nie trafiła jeszcze do Sejmu

Zapowiadane jest również wyposażenie Państwowej Inspekcji Pracy w uprawnienie do reklasyfikacji umów cywilnoprawnych w umowy o pracę. Obecnie inspektorzy pracy uprawnieni są do występowania do sądu z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz indywidualnych zatrudnionych. Jednak rzadko z niego korzystają w praktyce. Potwierdzają to oficjalne statystyki przedstawionych przez PIP, z których wynika, że w 2023 r. zostały w całym kraju wytoczone przez PIP zaledwie 52 powództwa. W myśl rozważanych zmian inspekcja zyskałaby prawo do dokonywania reklasyfikacji w drodze decyzji administracyjnej.

Ponadto, 13 stycznia zostały opublikowane założenia do nowelizacji Kodeksu pracy w zakresie instytucji mobbingu i molestowania. Planowane zmiany zmierzają w kierunku uproszczenia samej definicji pojęć molestowania i mobbingu oraz konkretyzację tych obszarów, które zostały zidentyfikowane, jako generujące niejasności i problemy praktyczne. Ponadto, wzrosnąć ma nacisk na funkcję kompensacyjna i odstraszającą nowych regulacji. Planowane jest również rozszerzenie treści regulaminu pracy (obwieszczenia) o kwestie związane z przeciwdziałaniem dyskryminacji, mobbingowi i innym formom naruszenia dóbr osobistych pracownika.