Nowości w prawie pracy w 2022 roku

Początek 2022 roku obfituje w zmiany prawa w sferze stosunków pracy. Co nowego czeka pracodawców i pracowników w tym roku?

Polski Ład

Początek roku został zdecydowanie zdominowany przez zmiany opodatkowania i oskładkowania pracy wynikające z reformy systemu podatkowego (tzw. Polskiego Ładu) i wątpliwości związane ze stosowaniem nowych przepisów. Wprowadzone zmiany obejmują m.in.:

• wyłączenie możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku dochodowego
• wprowadzenie opłacania przez przedsiębiorców (z wyjątkiem przedsiębiorców korzystających z ryczałtowego podatku dochodowego) składki zdrowotnej od dochodu, nie w zryczałtowanej wysokości, jak dotychczas i jednoczesne obniżenie stawki składki zdrowotnej do 4,9%, ale tylko dla przedsiębiorców opłacających liniowy podatek dochodowy
• objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym członków zarządu i prokurentów otrzymujących wynagrodzenie na podstawie uchwały uprawnionego organu
• podwyższenie kwoty wolnej od podatku z 8.000 zł do 30.000 zł
• podwyższenie progu podatkowego do 120.000 zł
• wprowadzenie ulgi dla klasy średniej, czyli osób zarabiających rocznie pomiędzy 68.412 zł a 133.692 zł
• zwolnienie z opodatkowania do kwoty 85.528 zł osób wracających do Polski lub przenoszących do Polski rezydencję podatkową, osób wychowujących co najmniej czwórkę dzieci oraz osób kontynuujących zatrudnienie pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego
• obniżenie stawki podatku ryczałtowego dla osób prowadzących działalność gospodarczą w branży IT i branży medycznej
• zmianę zasad naliczania ryczałtu samochodowego.

Wyższe wynagrodzenie minimalne

Od 1 stycznia 2022 roku wynagrodzenie minimalne brutto wynosi 3.010 zł, co oznacza podwyżkę o 210 zł w stosunku do roku 2021, minimalna stawka godzinowa na zleceniu wynosi 19,70 zł (wzrost o 1,40 zł).

Wyższe wynagrodzenie minimalne przełoży się również m.in. na wzrost dodatku za pracę w porze nocnej, czy ustawowego limitu wysokości odprawy z ustawy o zwolnieniach grupowych (do 45.150 zł). Wyższy będzie także próg zarobków umożliwiający opłacanie obniżonej składki podstawowej pracownika na PPK.

Zmiany w zakresie uprawnień do zasiłków

Z początkiem roku zmianie uległy zasady obliczania okresów zasiłkowych. Dotychczas do okresu zasiłkowego zaliczało się okresy niezdolności do pracy, jeśli przerwa pomiędzy okresami niezdolności nie przekraczała 60 dni, o ile przyczyną niezdolności była ta sama choroba. Począwszy od tego roku rodzaj choroby nie będzie mieć znaczenia (wyjątkiem jest niezdolność powstała w okresie ciąży). Sumować będą się wszystkie okresy nieobecności spowodowanej chorobą, jeśli przerwa między nimi wyniesie nie więcej niż 60 dni.

Skróceniu ze 182 do 91 dni ulega okres pobierania zasiłku po ustaniu zatrudnienia. Zmiana ta nie będzie jednak dotyczyć niezdolności do pracy w okresie ciąży, a także nieobecności spowodowanej gruźlicą.

Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu od początku tego roku wypłacany jest na zasadach ogólnych. Nie będzie już podlegał obniżeniu do 70% podstawy wymiaru, jak to było dotychczas.

Zwiększeniu ulega także częstotliwość przeliczania podstawy wymiaru zasiłku. Dotychczas podstawa wymiaru zasiłku była przeliczana, jeśli między okresami pobierania zasiłku wystąpiła przerwa trwająca co najmniej 3 miesiące kalendarzowe. Począwszy od tego roku okres przerwy, o którym mowa został skrócony do jednego miesiąca.

Przedsiębiorcy nie będą uprawnieni do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego, w razie wystąpienia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli 30,10 zł w 2022 roku) – do czasu spłaty tego zadłużenia. Jeżeli jednak zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, uprawnienie to przedawni się.

Wzrost składek na ZUS

W 2022 roku nadal obowiązywać będzie ograniczenie wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, wynoszące trzydziestokrotność prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. W 2022 roku będzie to kwota 177.660 zł.

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą dalej będą opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (Polski Ład nie zawiera żadnych zmian w tym zakresie). Ze względu jednak na wzrost prognozowanego wynagrodzenia w stosunku do roku 2021, wysokość miesięcznych obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców wzrośnie. Dla osób niekorzystających z żadnych ulg (z uwzględnienie dobrowolnej składki chorobowej) wyniesie 1.211,28 zł (wzrost o 135,60 zł w stosunku do 2021).

Współczynnik do obliczania ekwiwalentu za urlop

W 2022 roku współczynnik ten wyniesie 20,92.

Odpis na ZFŚS

Nowy rok przyniesie również zmiany w zakresie kwoty odpisu za jednego pracownika na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS). W tym roku odpis będzie naliczany w oparciu o wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 roku. Wyniesie on w związku z tym 1.662,97 zł.

Zatrudnienie cudzoziemców

Na początku 2022 roku wejdzie również w życie nowelizacja ustawy o cudzoziemcach, której celem jest uproszczenia procedur związanych z uzyskiwaniem przez cudzoziemców zezwoleń, w szczególności w celu wykonywania w Polsce pracy. Zmiany obejmują m.in.:

• zastąpienie wymogów posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania oraz źródła stabilnego i regularnego dochodu wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania – wymogiem otrzymywania przez cudzoziemca co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę
• poszerzenie katalogu okoliczności niewymagających zmiany lub wydania nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę oraz wydania nowego zezwolenia na pracę
• wprowadzenie rozwiązań mających na celu przyśpieszenie legalizacji pobytu i pracy przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę u przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki
• wydłużenie do 24 miesięcy możliwości powierzenia pracy cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
• skrócenie niektórych terminów rozpatrywania wniosków legalizacyjnych

Czego jeszcze należy spodziewać się w 2022 roku?

W dniu 17 grudnia 2021 roku upłynął termin na wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (tzw. dyrektywy o ochronie sygnalistów). Przepisy wdrażające te dyrektywę nie zostały jeszcze przez Polskę przyjęte. Jednak prace nad nimi już trwają. Należy się zatem liczyć, że niedługo szczegółowe rozwiązania w tym zakresie zostaną uchwalone. Warto zatem uważnie śledzić dalsze prace i przygotowywać się do tego procesu.

Z kolei do 2 sierpnia 2022 roku Polska zobowiązana jest wdrożyć tzw. dyrektywę work life balance. Celem dyrektywy jest wyrównanie szans na rynku pracy pomiędzy kobietami a mężczyznami poprzez ułatwienie godzenia życia zawodowego i rodzinnego. Dyrektywa wprowadza m.in. dwa miesiące urlopu rodzicielskiego zarezerwowanego wyłącznie dla ojców oraz urlop opiekuńczy dla każdego pracownika w wymiarze pięciu dni roboczych.

Kolejne zmiany w prawie, które mogą się pojawić w 2022 roku to:

• zagwarantowanie pracodawcom uprawnienia do weryfikacji certyfikatów szczepień i wyników testów na COVID-19
• uregulowanie pracy zdalnej w Kodeksie pracy
• uregulowanie zasad, na jakich pracodawcy będą mogli dokonywać prewencyjnych kontroli trzeźwości.